ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ’21 – ΓΟΒΓΙΝΑΣ ή ΓΟΒΙΟΣ ΑΓΓΕΛΗΣ-Η ΜΑΧΗ ΣΤΑ ΒΡΥΣΑΚΙΑ

.

.

,

Γοβγίνας ή (Γοβιός) Ἀγγελῆς (Λίμνη Εὐβοίας 1780 – Βρυσάκια Εὐβοίας 1822)

,

.. .

.Ὁπλαρχηγὸς τοῦ 1821, φίλος του Ὀδυσσέα Ἀνδρούτσου μὲ τὸν ὁποῖο συνδέθηκε στενὰ ὅταν ἦταν στὴν ὑπηρεσία τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ. Μὲ τὴν ἔκρηξη τῆς Ἐπανάστασεως ἀκολούθησε τὸν Ἀνδροῦτσο καὶ πολέμησε μαζί του στὸ Χάνι τῆς Γραβιᾶς (8 Μαΐου 1821). Ἔδρασε στὴν Εὔβοια ὡς ἀρχηγὸς τῶν ἐπαναστατικῶν σωμάτων τῆς περιοχῆς καὶ ἀντιμετώπισε στὰ Βρυσάκια τὸν Ὀμὲρ Βρυώνη (15 Ἰουλίου 1821) ἀναγκάζοντάς τον νὰ ἀποσυρθεῖ. Σκοτώθηκε σὲ ἐνέδρα τῶν Τούρκων στὶς 28 Μαρτίου τοῦ 1822 στὴν ἴδια περιοχὴ μὲ τὸν ἀδερφό του Ἀναγνώστη.

Ἡ μάχη στὰ Βρυσάκια 

,

Οι πρώτες επιθέσεις των επαναστατών κατά του φρουρίου της Χαλκίδας (στις 29 Μαΐου και το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου 1821) με αρχηγό τον καπετάν Βερούση, απέτυχαν εξαιτίας της ανικανότητας του και του απειροπόλεμου των επαναστατών.

Οι Έλληνες απελπίστηκαν και ζή­τησαν από τον πλοίαρχο Αλεξάνδρο  Κριεζή την αντι­κατάστασή του. Ο Κριεζώτης, συσκεφθεΐς με τους άλλους οπλαρχηγούς, αποφάσισε και διόρισε Γε­νικό Αρχηγό Ευβοίας τον Αγγελή Γοβιό ,από τη Λίμνη, πρωτοπαλίκαρο του Οδυσσέα Αν­δρούτσου και συμπολεμιστή του στο Χάνι της Γραβιάς.

Ο Γοβιός με ευχαρίστηση δέχτηκε την αρχηγία του Αγώνα της Ελευθερίας στην Εύβοια. Συμπεριέλαβε συμπολεμιστή του και συναρχηγό τον ανδρείο και ικανό Κώτσο Δημητρίου .Την άλλη μέρα έφθασε στον Άγιο από την ιδιαίτερη του πατρίδα Λίμνη και άρχισε την ανα­διοργάνωση του στρατοπέδου των Βρυσακίων, περιμένοντας την επίθεση των Τούρκων της Χαλ­κίδας.

Οι Τούρκοι της Χαλκίδας πράγματι βγή­καν από το φρούριο και επιτέθηκαν εναντίον των Ελλήνων στα Ψαχνά και στα Βρυσάκια, αντεπιτεθέντες όμως οι Έλληνες τους έτρεψαν σε φυγή, με αποτέλεσμα να κλειστούν στη Χαλκίδα περι­μένοντας ενισχύσεις από τη Στερεά.

Πράγματι, ο Ομέρ Βρυώνης, θέλοντας να εξου­δετερώσει την επανάσταση στην Εύβοια, για να έχει τα χέρια του ελεύθερα προς εύκολη καθυπόταξη της Ανατολικής Στερεάς και κατόπιν της Πελο­ποννήσου, έφθασε στη Χαλκίδα από τη Θήβα με 2.000 στρατιώτες τον Ιούλιο του 1821.

ΟιΧαλκιδαίοι Τούρκοι είπαν στο Βρυώνη ότι οι Έλλη­νες είναι επαναστάτες χωριάτες και ανίκανοι για πόλεμο. Ο Αγγελής προβλέποντας έξοδο των Τούρκων και επικείμενη μεγάλη μάχη, τοποθέτη­σε τους στρατιώτες του ως ακολούθως: Αυτός με 300 εκλεκτούς κατέλαβε το οχύρωμα των Βρυσακίων. Τους υπολοίπους στρατιώτες, περίπου χίλιους, τους διεμοίρασε· ένα μέρος με οπλαρχη­γούς τον Κώτσο και τον Αγγελή Νικολάου τοπο­θέτησε ανατολικά και τους άλλους με αρχηγό τον Μπαλαλά νότια.

Από τη θάλασσα παρακάλε­σε το πλοίο του Κριεζή και τα πλοία της Λίμνης να πλησιάσουν στην ξηρά και να υποστηρίξουν το οχύρωμα και να βγάλουν από τα πλοία τέσσε­ρα κανόνια στην ξηρά υπό τον άξιο ναυτικό Θεό­δωρο Μπούφη.

Ο Αγγελής τρέχει στα χαρακώματα και εμψυ­χώνει τους άνδρες του με αυτά τα λόγια: «Αδέρ­φια μου, μην τους φοβάσθε τους χαλιτούπηδες, τους ρεζίληδες τουρκοχαλκιδαίους. Όσοι και νάναι, με τη δύναμη του Θεού, εύκολα θα τους χαλάσουμε. Αδέρφια, σήμερα θα δοξάσουμε τα ευβοϊκά όπλα».

Οι Έλληνες, έχοντας εμπιστοσύνη στον αρχη­γό τους και στη βοήθεια των πλοίων, ανέκτησαν μεγάλο θάρρος κι έγιναν ατρόμητοι.

Στις 15 Ιουλίου 1821 ο Ομέρ Βρυώνης βγήκε από το Φρούριο της Χαλκίδας με τους Αρβανίτες του, με τους Χαλκιδαίους Τούρκους και με ιππι­κό και πυροβολικό και πήρε θέση απέναντι από το ελληνικό στρατόπεδο.

Ο Αγγελής, γνωρίζο­ντας ότι αρχηγός των τούρκων ήταν ο Βρυώνης, εκμυστηρεύτηκε την αλήθεια μόνο στον Κώτσο και τον Μπαλαλά δίνοντας τους θάρρος, ενώ στους άλλους είπε ότι είναι τούρκοι Χαλκιδαίοι χαύνοι και δειλοί, τους οποίους με τη βοήθεια του Θεού εύκολα θα καταστρέψει.

Ο Βρυώνης άρχισε τον κανονιοβολισμό για να καταστρέψει το οχύρωμα των Ελλήνων. Οι Έλ­ληνες επέμεναν καρτερικά και άρχισαν να πυρο­βολούν όταν πλησίασαν οι τούρκοι κι ύστερα από διαταγή του Αγγελή.

Η μάχη άρχισε και από τα δυο μέρη με πείσμα. Οι Έλληνες ιερείς, ντυμέ­νοι με τα ιερά τους άμφια, περιφέρονταν στο στρα­τόπεδο των Ελλήνων ψάλλοντας: «Σώσον Κύριε τον λαόν Σου και ευλόγησαν την κληρονομίαν Σου, νίκας τοις βασιλεΰσι κατά βαρβάρων δωρούμενος καί το Σόν φυλάττων δια του σταυρού Σου πολίτευμα». Ανέπεμπαν δε δεήσεις στο Θεό για τη συντριβή του εχθρού και έδιναν μεγάλο θάρρος στους αγωνιστές.

Ο Ομέρ Βρυώνης, για να παρακολουθήσει την εύκολη μάχη, όπως τη φανταζόταν, καθόταν στη θέση «Τρύπιο Λιθάρι» και από εκεί παρακολου­θούσε τον αγώνα. Όταν είδε την εξέλιξη της μά­χης, που ήταν ντροπή γι” αυτόν, αναφώνησε σαν άλλος Ξέρξης: «Μωρ” αυτά δεν είναι ρεντίφικα τουφέκια, όπως μου είπαν, παρά είναι κλέφτικα και Σουλιώτικα».

Οι Τούρκοι επί επτά ώρες συνεχώς πολεμούσαν πεισματικά τους Έλληνες και τρεις φορές επιτέ­θηκαν κατά των οχυρωμάτων τους, αλλά και τις τρεις φορές αποκρούστηκαν αποδεκατισ μένοι από το εύστοχο βόλι των Ελλήνων και των τηλεβολη-μάτων των πλοίων.

Ο Βρυώνης, βλέποντας το μάταιο και ανώφελο του αγώνα, απελπίστηκε και οπισθοχώρησε ντρο­πιασμένος για τη Χαλκίδα. Στην οπισθοχώρηση τους οι Τούρκοι έπεσαν στα βαλτώδη νερά του Κωλοβρέχτη και βούλιαξαν πολλοί. Στην άτακτη φυγή τους εγκατέλειψαν στο δρόμο και δυο κανόνια.

Στη μάχη οι Τούρκοι είχαν 70 νεκρούς και 150 τραυματίες. Από τους Έλληνες δεν φονεύθηκε κανένας. Οι Τούρκοι είχαν τη γνώμη πως ήταν ακόμη αρχηγός ο ανίκανος Βερούσης, γι’ αυτό την έπαθαν και την πλήρωσαν ακριβά.

Στη μάχη πολέμησε για πρώτη φορά υπό τον αρχηγό Σούτα και διακρίθηκε για το απαράμιλλο θάρρος και τον ηρωισμό του ο μελλοντικός οπλαρ­χηγός της Ευβοίας Καρύστιος, Νικολαος Κριεζώτης. Έδειξε τέτοια ανδρεία, που προκάλεσε την προ­σοχή του Γοβιού και του Κώτσου και έδειξε σε αυτούς τι μπορεί να προσφέρει μελλοντικά στην πατρίδα του.

 

Πολιορκία Χαλκίδος καὶ Καρύστου

.

Ολόκληρη την υπόλοιπη Εύβοια την είχαν ελευθερώσει. Στη Χαλκίδα τα πράγματα πήγαινα αρκετά καλά για τους επαναστάτες, αλλά στη Κάρυστο οι τούρκοι είχαν αποδειχθεί ικανότεροι.

Στη Κάρυστο, με πρόταση του Αγγελή, οπλαρχηγός είχε οριστεί ο γενναίος Νικόλαος Κριεζώτης, ο οποίος περιστασιακά είχε βοήθειες, πότε από τον Ανδρούτσο, πότε από τον Ηλία Μαυρομιχάλη και πότε από τον επίσκοπο Καρυστίας Νεόφυτο που είχε βγει κι” αυτός στα βουνά και έλεγχε τη περιοχή Ερέτριας.

Μ’ εντολή των Αρεοπαγιτών, ο Αγγελής άφησε την ευθύνη του στρατοπέδου πολιορκίας της Χαλκίδας στον Κώτσο Δημητρίου και ο ίδιος πήγε να βοηθήσει στη πολιορκία της Καρύστου μαζί με τον Γιαννάκη Δημητρίου (αδελφό του καπετάν Κώτσου) και τον επίσκοπο Νεόφυτο.

Συνάντησαν τον Νικόλαο Κριεζώτη στη Μονή Κλιβάνου και μαζί κατέστρωσαν σχέδια για να χτυπήσουν τους Τούρκους της Καρύστου το Πάσχα του 1822. Σχέδια που δεν ολοκληρώθηκαν, γιατί τη Μεγάλη Τρίτη 28 Μαρτίου 1822, ο Αγγελής Γοβιός, ο Κώτσος ή Κώτσας Δημητρίου ή Αρβανίτης, και ο Αναγνώστης Γοβιός, είχαν ραντεβού με τον θάνατο.

.

.

Δύο οι εκδοχές της άγριας δολοφονίας των οπλαρχηγών της Ευβοϊκής Επανάστασης.

.

.
1.— Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή της «Υπερτάτης Αρχής» των Αρεοπαγιτών που ακολουθούν οι περισσότεροι ιστοριογράφοι, οι Έλληνες αγωνιστές, ο αρχηγός της Ευβοϊκής Επανάστασης Αγγελής Γοβιός, ο υπαρχηγός του Κώτσος Δημητρίου (Αρβανίτης) και ο αδελφός του Αγγελή, Αναγνώστης Γοβιός, έπεσαν θύματα νυχτερινής ενέδρας των Τούρκων, λίγο έξω από το Ελληνικό στρατόπεδο στα Βρυσάκια, στη θέση Δυο Βουνά των Ψαχνών Ευβοίας και περιγράφονται μερικές υποεκδοχές του γεγονότος.

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, μετά τη δολοφονία του αρχηγού, του αδελφού του και του υπαρχηγού του, οι Τούρκοι τους αποκεφάλισαν και εξέθεσαν τα κεφάλια τους (καρφωμένα σε πασάλους) στη Χαλκίδα, αφού τα περιέφεραν και σε μερικά χωριά. Για το τελευταίο γεγονός, δηλαδή της έκθεσης των κεφαλών σε δημόσια θέα επί πασάλων στη Χαλκίδα από τους Τούρκους, συμφωνούν όλοι οι συγγραφείς των ιστορικών γεγονότων της Ευβοϊκής Επανάστασης. Τα πτώματα των αγωνιστών βρέθηκαν και θάφτηκαν στη παραλία των Βρυσακίων (κοντά στα Ψαχνά Ευβοίας).

2.— Σύμφωνα με μιά άλλη εκδοχή, η οποία βγαίνει μόνο από ένα δημοτικό τραγούδι, η δολοφονία των οπλαρχηγών ήταν πράξη εκδίκησης κατά του αρχηγού – στρατηγού Αγγελή, από μέλη της οικογένειας Μπαλαλά, για το περιστατικό τιμωρίας πολλών μελών της οικογένειας από τον Αγγελή. Σημασία έχει, ότι μετά δεν σημειώθηκε κανένα γεγονός αντεκδίκησης που να ενισχύει αυτή την εκδοχή.

.

.

.

1 πηγή άρθρου : http://tsoutsouneros.arvanitis.eu/

2 πηγή άρθρου : http://blogs.sch.gr/gymespch/

.

.

.

Σε περίπτωση αναδημοσιεύσεως, να αναφέρονται οι πηγές

.

.

Συντομευμένος σύνδεσμος [ shortlink ]  :  http://wp.me/p12k4g-1go

,

,