ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑΣ

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑΣ
(μέσα από μια εικαστική ματιά)

«ΞΥΛΙΝΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ»

Καθαροδευτέρα, δρώμενη τριλογία με φαλλοφόρια, κούλουμα, χαρταετούς. Ο γιορταστές τραγουδάνε:

«Έφυγεν η Αποκριά,
με γλέντια, με παιγνίδια,
κι εμπήκεν η Σαρακοστή
μ’ ελιές και με κρομμύδια».

Αντιφώνημα από τον άλλο χορό:

«Τ’ ακούτε τι παρήγγειλεν,
η Καθαρή Δευτέρα;
Πεθαίν’ ό κρέος, πέθανε,
ψυχομαχάει ό Τύρος,
σηκώνει ό Πράσος την ουρά
κι ό Κρέμμυδος τα γένια».

Και παίρνει την απάντηση:

«Εψώφησε ό Λουκάνικος,
ψυχομαχάει ό Τύρος,
κι η Βρούβα, η παλιόβρουβα,
στέκεται στην καβάλα,
να πέσει στην τσουκάλα».

Κι ή Αποκριά, πού παρομοιάζεται με γριά, τ’ ακούει:

«Μωρή γριά κατσικομούρα,
κατσουφλιάρα και καμπούρα
μέσ’ τον Άδη κατεβαίνεις
κι άντρ’ ακόμα μάς γυρεύεις;;;
— Να ψυχομαχώ στο στρώμα,
άντρα θα γυρεύω ακόμα…»

Και για το μασκαρά μοιρολογάνε:

«Μουτζούρη τον επήγανε,
μουτζούρη τον εθάψανε
και γράφανε στην άκρη:
Εδώ κοιμάται ήσυχα,
ένας μεγάλος φουκαράς,
πού η δουλειά τον ήτανε
να είναι μασκαράς,
μια φορά το χρόνο, μόνο!»

Ο φαλλοφόρος εξακολουθεί να παινεύει την Αποκριά:

«Το βρακί σου έχει τρύπα,
κι από μέσα τρέχει γλύκα…»

Στην παλιά Μεγάλη Ελλάδα, στη σημερινή Νότια Ιταλία, όπου οι ελληνικές αποικίες από την αρχαιότητα, στον Τάραντα, καθώς γυρίζανε οι ψαρότρατες τα ψαροκάικα από το Ιόνιο πέλαγο, προσπερνούσανε το φρουρημένο νησάκι στη μπούκα και μπαίνανε στο πόρτο, πριν λιμανοδέσουνε, γλάροι πετούσανε από πάνω τους και ξεφωνίζανε. Ανάμεσά τους ένας μεγαλόγλαρος, σαν αυτούς τούς ωκεανίσιους άλμπατρος με σωληνένια ρουθούνια. Ήτανε το «ξύλινο περιστέρι», ό σημερινός χαρταετός την Καθαροδευτέρα, πού πρώτος έφτιαξε ένας σπουδαίος Έλληνας επιστήμονας ό Ταραντίνος Αρχύτας και πρωτοπέταξε στον αγέρα τον 5ο αιώνα π.Χ., κι όχι αυτός πού λένε πώς μάς ήρθε από την Άπω Ανατολή, την Ιαπωνία, την Κίνα, την Ινδονησία, την Κορέα. Αυτές οι χώρες πήρανε το χαρταετό από τον Τάραντα και τον ξαπλώσανε σ’ όλο τον κόσμο, γιατί είχανε μάθει να φτιάχνουνε χαρτί.

*********

Η συνέχεια του κειμένου ΕΔΩ

.

ΕΙΠΕΝ ΟΜΗΡΟΣ

 

 

 

ουδέν γλύκιον πατρίδος

 

τίποτε πιο γλυκό απ’ την πατρίδα (δεν υπάρχει) // (μτφ.) δεν υπάρχει τίποτε πιο ευφρόσυνο απ’ την πατρίδα.

Π.χ. Ύστερα από πολλά χρόνια, ο μετανάστης επέστρεψε στην πατρίδα του· ουδέν γλύκιον πατρίδος.

Πρβλ. Ομ. Οδ., ι 34.

 

 

 

Πηγή: Το καταπληκτικό Λεξικό Αρχαϊστικών Φράσεων, του Δημήτριου Τσιρόγλου από τις εκδόσεις Σαβάλας.

 

.

ΤΟ ΤΣΑΚΩΝΙΚΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ

 

 

 

Τσακωνική διάλεκτος  η επιβίωση της αρχαίας λακωνικής

 

Τα τσακώνικα είναι επιβίωση της αρχαίας Λακωνικής και το μοναδικό γλωσσικό ιδίωμα, από αυτά που κρατούν από τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους, το οποίο έμεινε ζωντανό- δηλαδή ομιλούμενο- τουλάχιστον στον Ελλαδικό χώρο. (Εκτός του Ελλαδικού χώρου παρόμοιους δεσμούς έχουν η Ποντιακή, η Καππαδοκική και τα Ελληνικά της Νότιας Ιταλίας). Η σπανιότητα οφείλεται στο γεγονός ότι από τον 3ο αιώνα π.Χ. και εντεύθεν, όπως είναι γνωστό, επικράτησε στον ελληνικό κόσμο η Αλεξανδρινή ή Ελληνιστική Κοινή, που προήλθε από την Αττική διάλεκτο και είχε υπερδιαλεκτικό χαρακτήρα.
Διάδοχός της ήταν η Μεσαιωνική ελληνική (6ος 18ος αι.) που εξελίχθηκε στη σημερινή Νέα Ελληνική. Ετσι, τα τσακώνικα θεωρούνται παραφθορά και εξέλιξη της αρχαίας Λακωνικής, αναμεμιγμένη με όλες τις επιρροές της ελληνικής γλώσσας κατά την εξέλιξή της μέχρι σήμερα. Ομιλείται στις περιοχές της Κυνουρίας όπου υπάρχει τσακώνικος πληθυσμός, δηλαδή στον Τυρό, τα Σαπουνακαίικα, τα Μέλανα, τον Αγιο Ανδρέα, την Πραματευτή, τη Βασκίνα, το Λιβάδι, τη Σαμπατική, τον Πραστό, τη Σίταινα και την Καστάνιτσα.
Από τα υπάρχοντα στοιχεία φαίνεται ότι τα τσακώνικα μιλήθηκαν κατά το παρελθόν και εκτός των ορίων της σημερινής Τσακωνιάς, όπως, για παράδειγμα, στη γειτονική περιοχή της Λακωνίας, αλλά και στις τσακώνικες αποικίες. Η τελευταία εκτίμηση στηρίζεται στην πρόσφατη -σχετικά- αποκάλυψη ότι στα χωριά Βάτικα και Χαβουτσί, των ανατολικών παραλίων της θάλασσας του Μαρμαρά, όπου ήταν συγκεντρωμένοι Τσάκωνες, μέχρι του έτους 1924 τουλάχιστον ήταν σε χρήση τα τσακώνικα. Σήμερα, βέβαια, η χρήση αυτού του ιδιώματος έχει υποχωρήσει αισθητά. Υπολογίζεται ότι το μιλούν (από μέτρια έως καλά) έως και 2.000 κάτοικοι της Τσακωνιάς, που οι περισσότεροι είναι υπερήλικες. Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι το 1997 τα τσακώνικα διδάσκονταν στο Γυμνάσιο του Τυρού από ντόπιους καθηγητές. Τα κυριότερα γλωσσικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η Τσακωνική έχει στενούς δεσμούς με την Αρχαία Λακωνική είναι:

……………………………………..

 

 

Η συνέχεια του κειμένου ΕΔΩ

 

 

.

ΤΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΑΡΡΑΒΩΝΑ ΚΑΙ ΓΑΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ

 

 

 

ΤΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΑΡΡΑΒΩΝΑ ΚΑΙ ΓΑΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ

 

Γενικά
Εξέχουσα θέση ανάμεσα στα πολυάριθμα Καππαδοκικά έθιμα κατέχουν αυτά που αφορούν τον γάμο, μιας και αναγνωρίζεται η ζωτική του σημασία όχι μόνο ως θεμελίου της οικογένειας, της διαιώνισης του ανθρώπινου είδους, αλλά και αυτής της κοινωνικής διάρθρωσης…
Έθιμα που αναδεικνύονται στο διάβα του χρόνου, που με αξιοσημείωτη συνοχή «μεταφέρουν» το γεγονός, συμβάλλουν στην περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων, την ενίσχυση της ομάδας…
Με μια αξιοθαύμαστη μοναδικότητα, αυτήν της «ράτσας», μιας παράδοσης αρχέγονης που ξεκινά από το «τότε», μη προσδιορισμένης μεν ακριβώς, ούτε καταγεγραμμένης βιβλιογραφικώς αλλά… αλλά τηρουμένης με θρησκευτική ευλάβεια, με αρχές, κανόνες και τύπους αναλλοίωτους στο διάβα του χρόνου από όλους, συστηματικά και αδιάλειπτα.
Βασικός σκοπός και επιδίωξη:
Μα η διατήρηση των πολύτιμων, η ενεργή συμμετοχή της κληροδοτημένης παράδοσης στο εκάστοτε σήμερα, η αποφυγή αλλοτρίωσης της εθνικής ταυτότητας, η αφομοίωση γνώσεων και αξιών πολλών γενεών…
Και το σημαντικότερο.
Θεωρούσαν και εξακολουθούν, ίσαμε σήμερα, τον γάμο ως ένα από τα κορυφαία γεγονότα της ζωής τους, σημαντικότατο σταθμό από τον οποίο εκπορεύονταν η χαρά και η ευτυχία, η δημιουργικότητα, η ζωντάνια της ζωής… Γι’ αυτό και τον ονόμαζαν και «χαρά»…

 

 

…………………………………………………..

 

Η συνέχεια του κειμένου ΕΔΩ

 

.

ΑΛΥΤΡΩΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ – ΜΟΥΔΑΝΙΑ

 

 

 

ΜΟΥΔΑΝΙΑ

 

Μεγάλο εμπορικό λιμάνι, με έδρα Καζά, με πάνω από 3.000 ορθοδόξους χριστιανούς. Η αρχική ονομασία ήταν Μύρλεια και ήταν δημιουργία της πόλης Κολοφών.
Στην συνέχεια ονομάσθηκε Απάμεια και τέλος την βρίσκουμε με το όνομα Μουδανιά. Εκεί, στις 11/10/1922, μετά την μικρασιατική  καταστροφή, υπογράφηκε η ανακωχή ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία.

Αντί πηγής: Ευχαριστώ τον καλό φίλο Κων. Νίγδελη για την πανέμορφη κασετίνα που φέρει τον τίτλο ”Πατρίδες Ελλήνων” και, για την άδειά του προς δημοσίευση εικόνων.

 

.

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ

 

 

 

 

Η «ΕΚΔΙΚΗΣΗ» ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ

(ΜΕΡΙΚΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΚΔΙΚΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ — ΘΕΙΑ ΔΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ)

Επαναλαμβάνουμε, ότι η εκδίκηση του αίματος είναι καθήκον απόλυτο. Για να εκπληρωθεί δεν είναι αναγκαίο η δολοφονία να έχει γίνει από άνθρωπο. Παραμένει το ίδιο επιτακτική και όταν
ο ένοχος είναι ένα ζώα ή ακόμη, ένα άψυχο αντικείμενο, που κάλεσε κάποιο τυχαίο θάνατο.
Το ζώο που προκάλεσε το φόνο πρέπει ναι σκοτωθεί. Αν ζώο άγριο, πρέπει η οικογένεια του παθόντος, για ναι μην ατιμαστεί, να το καταδιώξει. Το πιο εύκολο είναι να προσφέρει μια ανταμοιβή σε όποιον το σκοτώσει. Αν είναι οικιακό ζώο, υπεύθυνος τότε είναι ιδιοκτήτης, που για να απαλλαχτεί της ευθύνης, πρέπει να παραδώσει το ζώο στην οικογένεια του παθόντος. Χρειάζεται, όμως, να προσέξει. Γιατί για ν’ απαλλαγεί της ευθύνης, είναι απαραίτητο η ενοχή του ζώου ν’ αναγνωριστεί δημόσια. Στην Αθήνα, λοιπόν, ακόμη και στην κλασσική εποχή, το ζώο οδηγείται στο πρυτανείο, ενώπιον του βασιλιά, που περιστοιχίζεται από τους βασιλιάδες των φυλών. Ύστερα από μια επίφαση διαδικασίας, ανακηρύσσεται ένοχο και παραδίδεται στον παθόντα.
Η διαδικασία είναι ανάλογη και στην περίπτωση που ένοχος είναι άψυχο αντικείμενο. Ο εκδικητής το φέρνει μπροστά στο πρυτανείο. Το όργανο του θανάτου, δοκάρι, πέτρα, εργαλείο, κηρύσσεται ένοχο. Εξορίζεται, δηλαδή ρίχνεται έξω από τα σύνορα ή στη θάλασσα.
Έτσι διαδραματίζονται τα πράγματα, όταν ό ένοχος δεν είναι ένα ανθρώπινο ον. Αλλά δεν τελειώσαμε μ’ αυτή την τεχνική της εκδικήσεως. Πρέπει να διερωτηθούμε, για το τι θα συνέβαινε στην περίπτωση, που ο παθών δεν ήταν άνθρωπος, οπότε την υπόθεσή του υποχρεωτικά θα την υποστήριζαν τα μέλη της οικογενείας του, αλλά ένα θείο ον ή ένα όν αφιερωμένο στη θεότητα, πράγμα που ήταν το ίδιο.
Μας χρειάζεται ν’ αναφέρουμε εδώ, εξ αιτίας του αρχαϊκού και γραφικού χαρακτήρα της, μια πατροπαράδοτη αθηναϊκή τελετή, την τελετή των Βουφονίων.
Ύστερα από το θερισμό, αφιέρωναν στο βωμό του Πολιέως Διός στην Ακρόπολη, γλυκά, τυρί και κριθάρι, τις απαρχές της τελευταίας συγκομιδής. Οδηγούσαν βόδια κοντά στο βωμό. Το πρώτο βόδι που άγγιζε τις προσφορές χτυπιόταν αμέσως με τσεκούρι από έναν ιερέα, που τον ονόμαζαν για τον λόγο αυτό «σφαγέα των βοδιών» . Αυτή η πράξη εθεωρείτο εκ παραδόσεως σαν δολοφονία, δολοφονία ενός θείου όντος, γιατί το βόδι καταβροχθίζοντας τις απαρχές που ήταν αφιερωμένες στο θεό, είχε αφομοιωθεί μαζί του, με το πνεύμα του σπόρου ή του ίδιου του Πολιέως Διός. Ο ιερέας, τότε, πετούσε το τσεκούρι μακριά και τρεπόταν σε φυγή.
Αμέσως μετά, άρχιζε η διαδικασία της εκδικήσεως. Πήγαιναν στο πρυτανείο, μπροστά στο βασιλιά, όπου άρχιζε ένα είδος ανακρίσεως. Ο βασιλιάς κήρυσσε ένοχο το τσεκούρι, που ριχνόταν τελετουργικά έξω από τα όρια της πόλεως.

 

…………………………

 

Η συνέχεια του κειμένου ΕΔΩ

 

.

ΕΙΠΕΝ ΟΜΗΡΟΣ

 

 

 

 

ουδέν γλύκιον πατρίδος

 

τίποτε πιο γλυκό απ’ την πατρίδα (δεν υπάρχει) // (μτφ.) δεν υπάρχει τίποτε πιο ευφρόσυνο απ’ την πατρίδα.

Π.χ. Ύστερα από πολλά χρόνια, ο μετανάστης επέστρεψε στην πατρίδα του· ουδέν γλύκιον πατρίδος.

Πρβλ. Ομ. Οδ., ι 34.

 

 

 

Πηγή: Το καταπληκτικό Λεξικό Αρχαϊστικών Φράσεων, του Δημήτριου Τσιρόγλου από τις εκδόσεις Σαβάλας.

 

 

.

ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ: Η «ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ» ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

 

 

 

ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ : Η «ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ» ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

 

 

(του δρ. Θωμά Σαββίδη, αναπληρωτή καθηγητή ΑΠΘ)

 

Η ποντιακή διάλεκτος προέρχεται από την αρχαία ιωνική, λόγω κυρίως της καταγωγής των πρώτων αποίκων του Πόντου από την ιωνική Μίλητο. Με την πάροδο του χρόνου και με την επίδραση γεωγραφικών, κλιματολογικών, ιστορικών, εθνολογικών κτλ. παραγόντων δημιουργήθηκαν εξελικτικά από την ιωνική διάφορες διάλεκτοι, μία των οποίων είναι η ποντιακή.
Με την εγκατάσταση και άλλων ελληνικών φύλων, όπως για παράδειγμα των κατοίκων της Τραπεζούντας της Αρκαδίας (4ος αιών π.Χ.), οι οποίοι άλλαξαν και το όνομα Τραπεζούς από Οιζηνίς και ιδιαίτερα των αιολικών φύλων εισήχθησαν και σποραδικοί αιολισμοί.
Ο Όμηρος δεν αναφέρει πουθενά τον όρο Πόντος ή Εύξεινος Πόντος. Αντίθετα, αναφέρονται διάφορες εθνότητες του Πόντου, οι οποίες φυσικά στην αναμέτρηση τάχθηκαν στο πλευρό των Τρώων για ευνόητους λόγους.
Συγκεκριμένα αναφέρονται οι Σόλυμοι (Ιλ. Ζ, 184, 203, 204, Οδ. ε, 282), οι Λύκιοι (Ιλ. Δ, 101, 119, Ρ, 172, Π, 437, Ζ, 194,Π, 673, Ζ, 188, Ζ, 210), οι Κάρες (Ιλ. Β, 867), οι Φρύγιοι (Ιλ. Ω, 545, Γ, 184, Π, 719, Σ, 291), οι Μήονες (Ιλ. Β, 864, Κ, 431) οι Αμαζόνες (Ιλ. Ζ, 186, Γ, 189), οι Αλιζώνες (Ιλ. Β, 856, Ε, 39), οι Παφλαγόνες (Ιλ. Β, 851, Ε, 577) και οι Μυσοί (Ιλ. Β, 858, Κ, 430, Ξ, 512). Από τις πόλεις του Πόντου αναφέρονται η Κύτωρος (Ιλ. Β, 853), μετέπειτα Κωτύωρα και σημερινή Ορντού, η Σήσαμος (Ιλ. Β, 853), η Κρώμνα (Ιλ. Β, 855), μετέπειτα Κρώμνη και η Αιγίαλος (Ιλ. Β, 855).
Η Τροία, όπου διαδραματίστηκαν τα γεγονότα των ομηρικών επών, ήταν ο φρουρός του Ελλησπόντου, και εισέπραττε διόδια από εμπορικά πλοία, τα οποία αναζητούσαν πρόσβαση στον Εύξεινο Πόντο και την Ασία. Ο Πόντος ήταν καθοριστικής σημασίας για την τύχη των Ελλήνων, καθόσον έκρυβε εκτός από ευγενή μέταλλα, πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Ακόμη, η πρόσβαση στην Ασία ήταν ευκολότερη από τα λιμάνια του Πόντου παρά από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι ο εποικισμός του Πόντου που επακολούθησε έγινε από τους Μιλήσιους, οι οποίοι έτσι έφθαναν ευκολότερα στον πλούτο της Ανατολής. Ο Πόντος απετέλεσε τη γέφυρα μετάβασης φυτών και ζώων από την Ασία στην κλασική Ελλάδα και αργότερα στη Ρώμη και την Ευρώπη.

 

Το Φροντιστηρίο Τραπεζούντος

Στο πέρασμα των 28 αιώνων ζωής, η ποντιακή διάλεκτος δέχτηκε επιδράσεις από την κοινή των αλεξανδρινών χρόνων, και από τη μεσαιωνική κοινή του Βυζαντίου. Ακόμη, επηρεάστηκε από τους Γενουάτες και τους Βενετούς της Τραπεζούντας, τους Πέρσες και τους Γεωργιανούς, καθώς φυσικά και από τους Τούρκους. Η τελική μορφή της ποντιακής διαλέκτου γίνεται στην εποχή των Κομνηνών. Έτσι, η ποντιακή διάλεκτος αντικατοπτρίζει ταυτόχρονα και την ιστορική πορεία αυτού του λαού διά μέσου των αιώνων και των αλλόγλωσσων γειτονικών λαών.

 

 

…………………………………………

 

 

Η συνέχεια του κειμένου ΕΔΩ

 

 

.

ΑΛΥΤΡΩΤΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ – ΕΡΕΓΛΗ

 

 

ΕΡΕΓΛΙ ή ΕΡΕΚΛΗ

 

 

Έδρα καζά, υποδιοίκησης, είναι κτισμένη στους πρόποδες του όρους Πουγά και ταυτίζεται με τα αρχαία Κύβιστρα.
Σύμφωνα με την παράδοση θεωρείται και πόλη του Ηρακλή, από το όνομα του οποίου προέρχεται και το όνομά της… (Ηρακλή-Ερεκλή-Ερεγλί).
Στα χρόνια της ανταλλαγής των πληθυσμών η πόλη είχε περίπου 2.000 ορθόδοξους χριστιανούς.

 

 

Αντί πηγής: Ευχαριστώ τον καλό φίλο Κων. Νίγδελη για την πανέμορφη κασετίνα που φέρει τον τίτλο ”Πατρίδες Ελλήνων” και, για την άδειά του προς δημοσίευση εικόνων.

 

 

.

ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΝ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ

 

Άποψη του ελληνόφωνου χωριού Γαλλιτσιανό

 

 

 

ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΝ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ

Κοσμά Μοναχού

(Περιοδικό «ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ», τεύχος 2 – Απρίλιος 2000)

 

 

 

Όλοι λίγο-πολύ ακούσαμε για τις αποικίες των αρχαίων Ελλήνων στη νότιο Ιταλία και τη Σικελία. Πόλεις όπως η Ελέα, ο Τάρας, η Σύβαρις, ο Κρότων, οι Επιζεφύροι Λοκροί, το Ρήγιον, η Μεσσήνη, η Κατάνη και κυρίως οι Συρακούσες είναι πολύ γνωστές σε αυτούς πού μελετούν την αρχαία ιστορία. Πνευματικά αναστήματα του ύψους ενός Αισχύλου, ενός Ηροδότου κι ενός Πυθαγόρα άφησαν την τελευταία τους πνοή εδώ. Φιλόσοφοι νόες, όπως αυτοί του Εμπεδοκλή από τον Ακράγαντα και του Παρμενίδη από την Ελέα προκαλούν και σήμερα το δέος. Ένας μεγάλος ποιητής, ο Πίνδαρος, γνώρισε καλά την προστασία του τυράννου των Συρακουσών «εν πολυμάλω Σικελία», όπως γράφει στον Πυθιόνικο. Ο Πλάτων, αργότερα, ταξίδεψε τρεις φορές στην ίδια πόλη για να πραγματώσει τα πολιτικά του δράματα. Εκεί ο λιτοδίατος Αθηναίος ξαφνιάστηκε από τον σικελικό πλούτο: «Ελθόντα δε με ο ταύτη λεγόμενος αυ βίος ευδαίμων, Ιταλιωτικών τε και Συρακοσίων τραπεζών πλήρης, ουδαμή ουδαμώς ήρεσεν». (Επιστολή Ζ’).

Οι Ρωμαίοι με την κατάκτηση και τη λεηλασία των Συρακουσών στα 212 π.Χ. εδραίωσαν την κατοχή της Μ. Ελλάδος. Φρόντισαν όμως να σκοτώσουν τον Αρχιμήδη. Ήταν η μοναδική προσφορά τους στον τομέα της επιστήμης… Σίγουρα η περιοχή ήταν ο τόπος, όπου οι Ρωμαίοι ήρθαν σ’ επαφή με τον ελληνικό πολιτισμό και δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τη γνωστή φράση του Οράτιου τη σχετική με τον εξελληνισμό της Ρώμης. Οφείλουμε όμως να τονίσουμε ότι ο Ελληνισμός μετέφερε και τον Χριστιανισμό στη Δύση. Η επιστολή του αποστόλου Παύλου προς Ρωμαίους γράφτηκε στα ελληνικά, η αρχική εκκλησιαστική γλώσσα της Ρώμης ήταν η ελληνική, όπως μαρτυρούν και οι κατακόμβες της. Κι εδώ η Μεγάλη Ελλάδα στάθηκε πολύτιμος αγωγός και πέρασμα για τον εκπολιτισμό της Εσπερίας. Ο άγιος Μαρκιανός π.χ. στάλθηκε από την ελληνιστική Αντιόχεια, από τον Απόστολο Πέτρο, ως επίσκοπος στις Συρακούσες.

 

Η συνέχεια του κειμένου ΕΔΩ

.